მასწავლებლობა რთული ყოფილა

— ჩემმა მასწავლებელმა უკეთ იცის,შენ არ იცი! –– ეუბნებოდა პატარა ბავშვი,ალბათ მეორეკლასელი, თავის დედას,რომელსაც ხელჩაკიდებულს  ბავშვი სკოლაში შეყავდა,მშობელმა თავი დაუქნია და უთხრა ,რომ დიახ,მასწავლებელმა ალბათ უკეთ იცისო…….

ეს შემთხვევა არ გავს იმას,რასაც ამასწინათ შევესწარი,როდესაც ბავშვი რაღაცას უყვებოდა დედას,მან კი მკვახედ შეაწყვეტინა –– ნეტა მაგ მასწავლებელმა რა ჯანდაბა იცისო!

ეს ორი შემთხვევა ტყუილად არ მომიყვანია მაგალითად,თავად მე იმ თაობას მივეკუთვნები,ვისთვისაც ბავშვობაში წოდება ––– მასწავლებელი რაღაც ამაღლებულ,ზებუნებრივ და მიუწვდომელთან ასოცირდებოდა.ის მეტი იყო, ვიდრე მშობელი,მას მეტ ანგარიშს ვუწევდით,ვიდრე მშობელს,ის იყო ჩვენთვის ავტორიტეტი და სამაგალითო პიროვნება!მასწავლებელი იყო ეტალონი! ბედნიერი ვარ, რომ ზუსტად ისეთი მასწავლებელი მყავდა დაწყებით კლასებში, რომელიც ნებისმიერი თაობისთვის გამოდგება ეტალონად,ამ გადასახედიდანაც კი.

მასწავლებლის და ზოგადად მასწავლებლობის თემა დღეს ჩემთვის მეტად აქტუალურია,რადგან თავად გავხდი მასწავლებელი! დიახ,ამით აიხსნება ჩემი სულ უფრო ნაკლები აქტიურობა ბლოგზე,რადგან საკმაოდ ვიღლები სკოლაში და საკმარის კონცენტრირებას ვეღარ ვახდენ ბლოგზე,უნდა მაპატიოთ.

ამ პოსტში კი ისეთ ასპექტებს მინდა შევეხო, რომლებიც ჩეთვის,როგორც აწ უკვე პედაგოგისთვის,აქტუალურია.მინდა გაგიზიაროთ ჩემი შთაბეჭდილება და თქვენგანაც რჩევა მივიღო.

როგორ მოვხვდი სკოლაში 

არასდროს მდომებია მასწავლებლობა!ის ორი კვირაც კი,რომელიც ინსტიტუტიდან გაგზავნილმა საკუთარ სკოლაში მასწავლებლად გავატარე,კოშმარივით მახსოვს!ისეთი შთაბეჭდილება დამრჩა,თითქოს მთელი თაობა გამოცვალეს იმ 4 წელიწადში,ვადარებდი ჩემ მოსწავლეობას და მათ.მაშინ მივხვდი,რომ არ მინდოდა მასწავლებლობა!

4 წლის წინ საბავშვო ბაღში დავიწყე მუშაობა ინგლისურის მასწავლებლად.დიახ,რთული იყო,მაგრამ კვირაში ორჯერ ჩატარებული მოკლე გაკვეთილები და ასე თუ ისე ნორმალური ხლფასი საწუწუნო საბაბს არ მაძლევდა.მერე ბაღები ფასიანი გახდა და ჩემი ვაკანსიაც გაუქმდა…..

ერთ მშვენიერ დღეს გაწეული რეკომენდაციის საფუძველზე სკოლაში მიმიხმეს და დროებითი სამსახური შემომთავაზეს.დეკრეტში გასული მასწავლებელი უნდა შემეცვალა.დიდხანს არ მიფიქრი და დავთანხმდი, რადგან მასწავლებლის თაობაზე  ‘ნოყიერი’ შემოთავაზება იყო, რადგან საქმე 23 საათს ეხებოდა!მეტი საათი––მეტი ანაზღაურება,ხომ ხვდებით.ასე დავიწყე მუშაობა,შემართებით და მონდომებით… 8 კლასს ვასწავლი ინგლისურს :  მეექვსედან(ორი მეექვსე კლასი მყავს) დაწყებული მეთორმეტეს ჩათვლით.

მასწავლებლობა ბევრად უფრო რთული აღმოჩნდა,ვინემ ეს მანამდე მეგონა!დატვირთული გრაფიკი,ცელქი ბავშვები,დამღლელი გაკვეთილები…. და ამ ყველაფერს დამატებული დამღლელი მგზავრობა.

ზოგადად სკოლაზე

როგორც ზევით ვახსენე,მოსწავლეთა ფართო სპექტრს ვასწავლი .აბა წარმოიდგინეთ,ჯამში 185 ბავშვი გამომდის და მათ რაღაც ნაწილს გამორჩეული ყურადღება ესაჭიროება სხვადასხვა მიზეზის და გამო.უამრავი ფსიქოტიპის ბავშვია და ყველასთან საერთო ენის გამოძებნა გჭირდება.უამრავი რამ არის გასათვლელი და მოსაფიქრებელი,ათჯერ უნდა გააანალიზო, სანამ რაიმეს იტყვი.ძალიან დიდ შრომას და ნებისყოფას მოითხოვს ბავშვებთან მუშაობა და თუ საკუთარი თვითკონტროლის უნარი არ გაგაჩნია,არც უნდა მიხვიდე სკოლაში!რთულია მასწავლებლობა, ათჯერ უფრო რთულია,ვიდრე ეს ეხლა,ამ პოსტის კითხვისას წარმოგიდგენიათ!რა თქმა უნდა იმასაც გააჩნია,რა პასუხისმგებლობით და ხარისხით ასრულებ დაკისრებულ სამუშაოს.

ამასწინათ ერთ სტატიას ვკითხულობდი,სადაც ავტორი სასკოლო რეფორმაზე საუბრობდა და აკრიტიკებდა  პედაგოგებს და მათ მეთოდებს,ავტოკრატებად  მოიხსენიებდა მათ და საუბრობდა იმაზე,რომ საჭიროა სხვა მეთოდების დანერგვა სკოლებში და ბლა ბლა ბლა…. მოკლედ,მივხვდი,რომ არავითარი პრაქტიკული პედაგოგიური გამოცდილება არ გააჩნდა და მარტო თეორიული ცოდნის საფუძველზე “ბრტყელ–ბრტყელი” ფრაზებით მანუპულირებდა.დიახ,პედაგოგიური კადრების მომზადების, შერჩევისა და პროფესიული ზრდის საკითხების მოგვარების გარეშე, შეუძლებელია თანამედროვე მოთხოვნების შესაბამისი დაწყებითი და საშუალო განათლების სისტემის შექმნა. მასწავლებელი სკოლის მთავარი ღერძი და მომავალი თაობის სწავლა-აღზრდის მესაჭეა,ამიტომ საზოგადოებამ, რომელიც განვითარებაზე ფიქრობს, იგი ღირსეულად უნდა დააფასოს. სამწუხაროდ, წინა ხელისუფლების დამოკიდებულება მასწავლებლის მიმართ და მთლიანად პოლიტიკა, რომელსაც იგი საშუალო განათლების სისტემაში ატარებდა, სრულიად საწინააღმდეგო ხასიათისა იყო.მანდატურების ინსტიტუტის შემოღებამ კიდევ უფრო დაძაბა მორალურ-ფსიქოლოგიური ატმოსფერო სასწავლო დაწესებულებებში, გააძლიერა შიში.სრულიად სამართლიანად, მას პოლიციური რეჟიმის დამკვიდრების ინსტრუმენტად და სიმბოლოდ აღიქვამენ. პედაგოგებს არ უნდათ იყონ ამ რეჟიმის ნაწილი!სიტუაცია ნაწილობრივ გამოსწორდა არჩევნების შემდგომ.მანამდე მასწავლებლებს მტკივნეულად ახსოვთ მანდატურთა უხეში და გაუმართლებელი ჩარევა სასკოლო პროცესში, მასწავლებლების კონტროლი,რითიც ისინი უფლებამოვალეობებს აჭარბებდნენ .ყველას ახსოვს  მოსწავლეებზე განხორციელებული  ფსიქოლოგიური წნეხი და მორალური დეგრადაციის წახალისება,როდესაც მოსწავლეები დაბეზღების,მცდარი ინფორმაციის მიწოდებით მანდატურების ‘იარაღი’ ხდებოდნენ.სახელმწიფო პოლიტიკა იმგვარი იყო,რომ რაც მეტ ოქმს შეადგენდა მანდატური,რაც უფრო მეტ მასწავლებელს დააკარგინებდა სამსახურს,მით უფრო წინ მიიწევდა ‘კარიერულ საფეხურზე’ და ამგვარად არანაირი პედაგოგიური გამოცდილების მქონე მანდატური ინიშნებოდა სკოლის დირექტორადაც კი.
არადა თვითონ მანდატურის ინსტიტუტის არსებობა  ხელს უშლის სკოლის, როგორც სოციალური ინსტიტუტის, განვითარებას, მოზარდი თაობის სამოქალაქო ცნობიერების ჩამოყალიბებასა და თვით განათლების ჰუმანისტურ არსს ეწინააღმდეგება.

კარგია,თუ სახელმწიფოს მხრიდან მუდამ იქნება მცდელობა იმისა,რომ მასწავლებლის პროფესიული დონე ამაღლდეს,დაინერგოს ახალი,შედეგიანი მეთოდიკები მოსწავლეთა ფსიქოტიპის გათვალისწინებით.თუმცა მეთოდიკის შეცვლაზე საუბარი ზედმეტია,როდესაც სტრუქტურული ცვლილებებია ჩასატარებელი,რასაც ორი რამ ართულებს: მასწავლებლის ავტორიტეტის დაქვეითებული დონე(რაც ხელოვნურად იქნა გამოწვეული,ნაწილობრივ ზემოთმოყვანილი მიზეზთა გამო) და კლასში მოსწავლეთა რაოდენობა.

როგორ უნდა იყო ორიენტირებული მაღალ შედეგზე,როდესაც დისციპლინარული საკითხებიც გაქვს გადასაწყვეტი?კლასში დსციპლინის დამყარება–შენარჩუნებას ისიც ართულებს,რომ კლასში მოსწავლეთა რაოდნობა არის ძალიან დიდი (დასაშვები რაოდენობა –– 36).  კლასში მოსწავლეთა რაოდენობის შემცირება კი მოითხოვს ახალ კლასების შექმნას,რაც,იმავდროულად,მასწავლებელთა შტატის გაზრდას მოითხივს,ეს ყველაფერი კი სკოლის ბიუჯეტს უკავშირდება.სკოლებს კი,ჯერ არ აქვთ საკმარისი რესურსი,რომ ასე მარტივად მოაგვარონ საქმე.იმედია მომავალში დაფინანასება გაიზრდება და ეს აისახება პედაგოგტა სწავლების პროდუქტიულობაზეც.

ანაზღაურება

იშვიათი გამონაკლისების გარდა ყველამ იცის,რომ საქართველოში მასწავლებლის ხელფასი საკმაოდ დაბალია.იშვიათ გამონაკლისებში მათ ვგულისხმობ,ვინც მიხეილ სააკაშვილს უპირობოდ ყველა სიტყვაში ენდობა და მიამიტურად სჯერა,რომ დღეს მასწავლებლის ხელფასი 800–900 ლარია!ამასწინათ სკოლაში მაგვიანდებოდა და ტაქსით წასვლა გადავწყვიტე,ამ დროს შედგა ჩვენი საუბარი:

–– მასწავლებლები სულ ტაქსით უნდა დადიოდეთ,5 ლარადაც შეგიძლიათ მოურიგდეთ მძღოლს და უპრობლემოდ აგიყვანთ და წამოგიყვანთ სამსახურიდან

–– რას ამბობთ,ყოველ დღე თუ ტაქსით ვიარე,რაღაში მეყოფა ჩემი ხელფასი!

–– რა,800 ლარები არ გაქვთ ხელფასი მასწავლებელს?რატომღა წუწუნებთ?

–– ვინ გითხრათ,რომ 800 ლარი გვაქვს?

–– რა ვიცი, სააკაშვილი ასე არ აცხადებს?

–– (სიმწრით ვიცინი) ყველაფერს იჯერებთ,რასაც სააკაშვილი ამბობს? ჯობს მე მენდოთ სიტყვაზე,270 ლარს ვიღებ ხელზე და ყოველ დღე 4–5 გაკვეთილს ვატარებ,თანაც სკოლაში საშუალო ხელფასი ამაზე დაბალია,ზოგს მხოლოდ 170 ლარი აქვს მეთქი

ასე დავტოვე გაოგნებული მძღოლი და გადმოვედი მანქანიდან და ‘ჩემ’ სკოლისკენ გავეშურე.

ამასწინათ მინისტრმა გააჟღერა ინფორმაცია,რომ საქართველოში მასწავლებლის საშუალო ანაზღაურება 250 ლარიაო! როგორც იქნა გაჟღერდა რეალური ანაზღაურება.მართალია,არიან სერთიფიცირებული მასწავლებლები და კარგ ანაზღაურებას იღებენ, მაგრამ ისინი უმცირესობაში არიან,სულ რაღაც 15 პროცენტია მასწავლებელთა საერთო რაოდენობიდან.

საზღაურის გადანაწილების თავისებური სქემაა სკოლაში და მინდა ამაში გაგარკვიოთ.ანგარიშდება კვირაში ჩატარებული გაკვეთილების რაოდენობა(კვირაში და არა თვის განმავლობაში!!!) და მრავლდება პედაგოგის ინდივიდუალურ კრიტერიუმზე: სამუშაო გამოცდილება და განათლება.

სიტუაცია საგრძნობლად შეიცვალა 2013 წლიდან,უფრო სწორედ მანამდეც,რადგან საახალწლოდ უპრეცენდენტო პრემია მიიღო ყველა მასწავლებელმა 80 ლარის ოდენობით(100 ლარი მინუს 20%).ხელფასების მატება კი ახალ ბიუჯეტთან ერთად 2013 წლის იანვრიდან განხორციელდა.მინდა,რომ შედარება გავაკეთოთ რა იყო ადრე და რა არის ეხლა.

მანამდე:

ჩემ შემთხვევაში ,რადგან მე მაგისტრი ვარ და სამუშაო გამოცდილება 5  წელზე ნაკლები მაქვს,ჩემი ერთი ჩატარებული საათი ფასდებოდა 17.42 ლარად!მაგრამ ეს მხოლოდ 18 საათი,რაც არის განაკვეთი.განაკვეთის ზევით ანაზრაურების დაანგარისება უკვე მეორედ შეიცვალა ამ სასწავლო წელს და ჯერ პირვანდელს მოგახსენებთ.18 საათის ზევით 19  და 20 საათი ნაზრაურდებოდა 5 ლარით,21 საათი 10 ლარით და 21 საათზე მეტი 25 ლარის დანამატით.ანუ მაგალითად ჩემ შემთხვევაში კვირაში 5 გაკვეთილის ჩატარებაში ნაცვლად 87.1 ლარისა ვიღებდი მხოლოდ 25 ლარს!საერთო ჯამში ჩემი ხელფასი შეადგენდა 338.6 ლარს,საშემოსავლოს დაქვითვის შემდგომ ხელზე სულ რაღაც 270 ლარი მრჩებოდა 🙂 ხელისუფლებაში ახალი ძალების მოსვლამ გარკვეული ცვლილებები შეიტანა საგანმათლებლო სფეროში და ეს დადებიდათ აისახა მასწავლებლის შემოსავალზეც.

2013 წლის იანვრიდან:

განაკვეთის (18 საათამდე) თვითოეული საათი 21.94 ლარით მინაზღაურდება.ამის გარდა კიდევ ერთი კარგი ცვლილებაა: განაკვეთს ზევით თვითოეული გაკვეთილის რაოდენობა თვიურად იანგარიშება და არა ყოველკვირეულად და ერთი გაკვეთილის ანაზღაურება უკვე 5 ლარს შეადგენს.ცუდი ის არის, რომ ძირითადად მასწავლებლებს 10–15 საათი აქვთ,ანუ ეს ცვლილება მასწავლებელთა მცირე რაოდენობას შეეხება.

ანუ ჩემი განაკვეთს(18 ცთ) ზევით 5 გაკვეთილი ფასდება 5 ლარით (თვითოეული) და ანგარიშდება ერთი თვის რაოდენობით, ანუ 5 გამრავლებული 4 კვირაზე= 20 გაკვეთილი,რაც მრავლდება 5 ლარზე და ვიღებთ 100 ლარს. ანუ ჩემი ამჟამინდელი ხელფასია 394.9+100=494.9–20%=395.9 ლარი.მართალია ეს არ არის საკმარისი ანაზღაურება გწეული შრომისთვის,მაგრამ ბოლოს და ბოლოს ეს 126 ლარით მეტია,ვიდრე 2012 წელს ვიღებდი 🙂

ამ ხელფასების გაზრდის ფონზე უკვე გული მწყდება,რომ ახლოვდება ის დრო, როდესაც სკოლიდან უნდა წავიდე….. აპრილში გეგმავს სკოლაში დაბრუნებას ის მასწავლებელი,ვისაც მე ვცვლი 🙂

მგზავრობა

ოოოო,მგონი ჩემი საქმიანობის ყველაზე დამღლელ ასპექტს მივადექი.დიახ,ყველაზე მეტად მგზავრობა მღლის  🙂  4–5 გაკვეთილის შემდეგ ისედაც ლიმონივით გაწურული ხარ და კიდევ წინ ორი ტრანსპორტით მგზავრობა გიწევს––როგორია? თითქოს არ არის დიდი დისტანცია ჩემი სახლიდან იმ სკოლამდე,სადაც ვასწავლი, მაგრამ ორი ტრანსპორტი მჭირდება.ამგვარად იმ დისტანციას,რასაც მანქანით 8–10 წუთში დავფარავდი ,ვუნდები 30 წუთი.წასვლისას ჯერ ისნამდე მივყვები სამარშრუტო ტაქსს,ავტობუსით ვერ ვსარგებლობ(არადა მუნიცეპალური ტრანსპორტით სარგებლობა მასწავლებლის ბარათით 20 თეთრი მიჯდება სულ),რადგან ჩემ გაჩერებამდე ისეთი გადატვირთული მოდის ავტობუსი, რომ მოვალეობის მოხდის მიზნით აჩერებს,თორე იქ ასული ადამიანი მე არ მინახავს დილის საათებში :))) .მოკლედ მივდივარ ისნამდე,მერე ავდივარ ზევიტ,ხიდფისკენ,იქ ბოლო გაცერება აქვს 28 ნომერ სამარშრუტო ტაქსს და იმით ავდივარ  სკოლამდე.წამოსვლისას ავტოპბუსით მოვდივარ ისნამდე(თუ ძალოიან არ დაიგვიანა),მერე ისნიდან ჩემკენ მომავალი ან ავტობუსი ან სამარშრუტო ტაქსი მინდა.რაც ყველაზე ცუდია,თითქმის სულ ფეხზე დგომა მიწევს ტრანსპორტში 😦

მოდით,ამით დვასრულებ პოსტს და სხვა ამბებს სხვა პოსტისთვის შემოვინახავ,რადგან სათქმელი ძალიან ბევრია…